سیمکشی یکی از اساسیترین بخشهای ساخت یا بازسازی هر بنایی است؛ زیرا بستر اصلی تامین برق مطمئن و کارآمد را برای مصارف خانگی، اداری، تجاری و صنعتی فراهم میکند. انجام این کار مستلزم برنامهریزی منظم، مهارت فنی و رعایت استانداردهای ایمنی است تا عملکرد صحیح تجهیزات برقی تضمین شده و از بروز حوادثی مانند آتشسوزی یا اتصالی جلوگیری شود. در این مقاله به تعریف سیمکشی ساختمان و انواع آن میپردازیم. همراه ما باشید.
سیم کشی ساختمان چیست؟
سیمکشی ساختمان، مجموعه اقداماتی است که طی فرایند ساخت یا نوسازی انجام میشود تا برقرسانی داخلی ساختمان بهطور اصولی انجام بگیرد. مراحل سیم کشی ساختمان شامل طراحی نقشه برق، جایگزینی سیمهای فرسوده، نصب یا تعویض پریزها و کلیدها، عبور و هدایت سیمهای الکتریکی، ایجاد انشعابهای لازم، لولهگذاری مسیرها و نصب تجهیزات مرتبط مانند تابلو برق، جعبه تقسیم و جعبه فیوز میشود.
از آنجا که نحوه سیمکشی، نقش حیاتی در ایمنی و کارایی سیستم برقرسانی دارد پس لازم است تمام مراحل آن مطابق با ضوابط اجرایی و استانداردهای تعیین شده توسط برقکاران ماهر انجام شود. بیتوجهی به این اصول میتواند خسارات جبرانناپذیری از جمله خطر برقگرفتگی و حتی مرگ ساکنان ساختمان را در پی داشته باشد.
انواع سیم کشی ساختمان
شیوههای سیمکشی در بناها با توجه به نوع کاربری آنها اعم از مسکونی، اداری یا تجاری فرق میکند. رایجترین شیوهای که در پروژههای ساختمانی به کار میرود «سیمکشی توکار» است.. در سیمکشی توکار، کابلها و اتصالات داخل دیوارها یا کف قرار میگیرند و معمولاً زیر لایهای از گچ، سیمان یا داخل لولهها و کانالهای مخصوص پنهان میشوند.
این سیم کشی به مدلهای مختلف سیمکشی توکار با جعبه تقسیم، سیمکشی توکار با جعبه فیوز و سیمکشی توکار با قوطی کلید و پریز تقسیم میشود. در سیمکشی توکار با جعبه تقسیم که کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، سیمها را از مسیرهای افقی در بالای دیوار یا داخل مجاری خاص عبور میدهند؛ سپس جعبههای تقسیم در فاصله حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتری از نقاط تعیین شده نصب میشوند و انشعابهای مورد نیاز در آنها قرار میگیرند. در سیمکشی توکار با جعبه فیوز برای مدیریت و توزیع بهتر جریان برق در بخشهای مختلف ساختمان از جعبه فیوز استفاده میکنند.
سیمکشی توکار با قوطی کلید و پریز، یک مدل رایجتر است. در این روش بعد از محاسبه مقدار سیم و کابل لازم در سیم کشی ساختمان، به جای جعبه تقسیم از قوطیهای مخصوص کلید و پریز استفاده میکنند. در این روش، محفظهای درون دیوار تعبیه میشود که فضای کافی برای سیمها، کلیدها و پریزها داشته باشد. این شیوه امکان دسترسی راحت به سیمها را بدون تخریب دیوار فراهم میکند.
سیم کشی مدرن ساختمان
سیمکشی روکار یک سیم کشی مدرن به حساب میآید. در این روش، کابلها پس از تکمیل عملیات ساختمانی روی سطح دیوار یا سقف نصب میشوند. اتصال سیمها معمولاً با بستهای عایقدار انجام میگیرد. معمولاً این مدل سیمکشی در ساختمانهای قدیمی، محیطهای اداری یا صنعتی به چشم میخورد. برای زیباتر شدن ظاهر کار از داکتهای پلاستیکی یا کانالهای مخصوص برای پوشاندن سیمها استفاده میکنند.
انواع لوله ها در جدیدترین روشهای سیم کشی ساختمان
لولههای متنوعی برای سیستمهای جدید برقکشی طراحی و عرضه شدند که انتخاب آنها به شرایط محیطی و نوع کاربردشان بستگی دارد.
- لولههای فلزی یا فولادی از آهن ساخته شدند و برای محافظت از سیمها در محیطهای صنعتی و مسکونی عالی هستند. این لولهها، مقاومت بالایی در برابر فشار و ضربه دارند.
- لولههای PVC از پلاستیک سخت تولید شدهاند و نه تنها سبک هستند بلکه قیمت مناسبی دارند و در برابر مواد شیمیایی مقاوماند؛ اما در مقابل ضربههای شدید و حرارت بالا دوام چندانی ندارند.
- لولههای گالوانیزه سرد با پوشش روی، ضدزنگ بوده و برای فضاهای داخلی ساختمان انتخاب خوبی هستند؛ درحالیکه لولههای گالوانیزه گرم به دلیل روکش روی و کادمیوم در محیطهای بیرونی عملکرد بهتری دارند.
- لولههای پلیآمید از پلاستیک نرم ساخته شدند. این لولهها سبک، انعطافپذیر و اقتصادیاند.
- لولههای پلیاتیلن با وجود اینکه از پلاستیک نرم ساخته شدند؛ اما استحکام بالایی دارند و در عملیات بتنریزی جهت حفاظت از کابلها به کار میروند.
- لولههای خرطومی PVC انعطافپذیر، غیرقابل اشتعالاند و مناسب مناطق خشک هستند.
- لولههای خرطومی پلیآمید مشابه مدلهای PVC هستند؛ اما قیمت بیشتری دارند و عایق بهتری برای سیم و کابل محسوب میشوند.
- لولههای خرطومی فلزی نیز انعطافپذیر و مقاوماند. معمولاً در تابلوهای برق صنعتی و محیطهای کارگاهی از این لولهها استفاده میکنند.
مزایای سیستم های سیم کشی توکار ساختمان
سیمکشی توکار به خاطر قرار گرفتن سیمها در داخل دیوار، ایمنی بالاتری نسبت به سیمکشی روکار دارد. در این روش، هیچ بخشی از سیمها در معرض تماس مستقیم با محیط بیرون نیست؛ به همین علت خطرات احتمالی و حوادث به میزان زیادی کاهش پیدا میکند.
ازآنجاییکه در سیم کشی توکار ساختمان، سیمها در معرض دید قرار نمیگیرند؛ پس ظاهر محیط و دکوراسیون داخلی کاملاً حفظ میشود و به زیبایی فضا آسیبی نمیخورد. با اجرای این نوع سیمکشی، هیچ بخشی از فضای داخلی اشغال نمیشود و فضای مفید ساختمان بهطور کامل حفظ خواهد شد.
معایب سیستم های سیم کشی توکار ساختمان
سیمکشی توکار با وجود مزایای فراوان، محدودیتهای خاص خود را دارد. در این روش، تمام سیمها درون دیوار پنهان میشوند؛ به همین خاطر در صورت بروز مشکل یا نیاز به تعمیرات، دسترسی به سیمها بسیار دشوار است و معمولاً باید بخشی از دیوار تخریب شود تا مشکل رفع گردد. این مسئله نه تنها فرایند عیبیابی را زمانبر و پیچیده میکند؛ بلکه هزینه نصب، تعمیر و عیبیابی را بهطور فزایندهای افزایش میدهد.
در روش جدید سیم کشی ساختمان به چه نکاتی باید توجه داشت؟
رعایت اصول ایمنی هنگام سیمکشی ساختمان، مهمترین عامل جلوگیری از خطرات و تضمین عملکرد صحیح سیستمهای الکتریکی است. پیش از آغاز هرگونه کار باید برق ورودی از تابلو اصلی قطع شود تا احتمال برقگرفتگی از بین برود و با نصب علائم هشدار یا برچسبهای اطلاعرسانی، سایر افراد از قطع بودن جریان آگاه شوند.
بهکارگیری تجهیزات ایمنی فردی نیز جایگاه ویژهای دارد. دستکشهای عایق برای حفاظت دستها، عینک ایمنی برای جلوگیری از آسیب ذرات معلق به چشم و کفشهای ایمنی با خاصیت عایق برای جلوگیری از انتقال جریان برق به بدن ضروریاند.
انتخاب سیم و کابل مناسب نیز از اصول اساسی ایمنی به شمار میرود. سیمها باید با ظرفیت جریان هماهنگ باشند تا دچار حرارت بیشازحد و خطر آتشسوزی نشوند. اساساً استفاده از کابلهای استاندارد و تأیید شده، کیفیت کار را تضمین میکنند. در محلهای اتصال باید سیمها بهصورت محکم و بدون فضای خالی متصل شوند.
اتصال کلیه تجهیزات الکتریکی به سیستم ارت از الزامات مهم است تا میزان خطر برقگرفتگی به حداقل برسد. بهرهگیری از میلههای ارت استاندارد و اتصال محکم آنها به زمین، سطح ایمنی سیستم را افزایش میدهد.
تابلو برق باید در محلی باشد که دسترسی به آن آسان است. برای جلوگیری از صدمات مکانیکی یا عوامل محیطی باید سیمها داخل لولههای محافظ PVC یا فلزی قرار بگیرند. مشخص کردن مدارها و فیوزها با برچسبهای واضح هم از بروز اشتباهات و سردرگمی جلوگیری میکند.
رعایت کدهای ساختمانی داخلی و مقررات بینالمللی مانند IEC یا NEC، پیشنیاز ایمنی و بهرهوری بالای سیمکشی هستند. البته در این راستا، استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها و قطع کنندههای جریان برای جلوگیری از آسیبهای ناشی از اضافهبار یا اتصال کوتاه الزامی است.
قوانین جدید نظام مهندسی برق کشی ساختمان
سیمکشی ساختمان نیازمند رعایت مجموعهای از ضوابط و مقررات است. برخی از مهمترین قوانین عبارتاند از:
- کابلهایی که برای سیمکشی به کار میروند باید با استانداردهای رسمی مطابقت داشته باشند. برای اینکه از این موضوع مطمئن شوید باید قبل از نصب، تستهای الکتریکی لازم را انجام دهید.
- فاصله بین کابلها باید با توجه به نوع و میزان حرارت تولیدی آنها تعیین شود تا هم خطر آتشسوزی کاهش یابد و هم فضای کافی برای نصب و تعمیر وجود داشته باشد.
- هنگام سیمکشی استفاده از وسایل حفاظتی مانند دستکش عایق، عینک ایمنی و کفش مناسب الزامی است.
- در حین انجام این کار باید از اعمال فشار بیش از حد یا پیچاندن غیراستاندارد کابلها خودداری کنید.
- برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی به افراد یا تجهیزات باید از ابزارهای حفاظتی و وسایل کنترل ولتاژ استفاده کنید.
- پیش از به کارگیری کابلها در مدار باید آنها را بررسی و آزمایش کنید تا از سلامت و انطباقشان با استاندارد سیم و کابل مطمئن شوید.
موارد الزامی برق کشی ساختمان در پروژههای شهری
برای سیمکشی در ساختمانها باید تمام سیمها از داخل لولههای مخصوص عبور کنند. در محلهای انشعاب باید از تجهیزات استاندارد مانند زانوها، خمها، گلندهای پلاستیکی و موارد مشابه استفاده شود. برای ایجاد اتصال یا انشعاب بهتر است به جای اتصال مستقیم سیمها، ترمینالهای پیچی به کار بروند.
قطر داخلی لوله باید حداقل ۱.۳ برابر قطر کابلهای چند رشتهای باشد تا فضای کافی برای عبور سیمها وجود داشته باشد. مدارهایی که در کف ساختمان اجرا میشوند باید درون لولههای صلب فولادی یا پلاستیکی قرار بگیرند.
برای برش لولهها نباید از لولهبر استفاده کرد؛ بلکه باید آنها را با اره یا ابزار برش تیز برید. برای ایجاد اتصال الکتریکی، پیچاندن سیمها به دور یکدیگر ممنوع است و استفاده از نوار چسب برق برای عایقبندی اتصالات توصیه نمیشود.
کلام آخر
بهطورکلی شیوههای نوین سیمکشی در ساختمانها هم ایمنی و کارآمدی شبکه برقرسانی را افزایش میدهد؛ هم به کاهش مصرف انرژی و هزینههای جاری کمک میکند. بهرهگیری از سیستمهای مدرن سیمکشی تضمین میکند که برقرسانی ساختمان بهصورت پایدار، ایمن و بادوام باشد. البته توصیه میکنیم این کار توسط نیروهای متخصص و باتجربه انجام گیرد تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
شما میتوانید برای خرید محصولات مورد نیازتان به فروشگاه کابل پیمان مراجعه کنید. این فروشگاه بیش از چهارده سال تجربه در زمینه تأمین و عرضه انواع سیم و کابل برق فشار ضعیف و فشار قوی دارد. ازآنجاییکه فروشگاه کابل پیمان با چهار شرکت معتبر صنعت برق کشور از جمله سیم و کابل رسانا، سیم و کابل آراسیم کویر، سیم و کابل آرین ابهر، سیم و کابل ابوالفضل کاشان و سیم و کابل نوید همکاری دارد پس میتواند انتخاب قابلاطمینانی برای شما باشد.
سوالات متداول
1. منظور از سیمکشی ساختمان چیست؟
سیمکشی ساختمان به مجموعهای از کارها گفته میشود که بهمنظور طراحی و پیادهسازی اصولی شبکه برق داخلی در زمان ساخت یا بازسازی صورت میگیرد.
2. چه روشهایی برای سیمکشی ساختمان وجود دارد؟
سیمکشی ساختمان معمولاً به دو شکل «روکار» و «توکار» انجام میشود که انتخاب هر کدام به نوع پروژه بر میگردد.
3. چه وسایل ایمنی فردی هنگام برقکشی الزامی است؟
دستکشهای عایق، عینک محافظ و کفشهای ایمنی عایق از تجهیزات ضروری برای حفاظت فردی در زمان اجرای برقکشی به شمار میروند.
